سرب و روی در زمره پرمصرف‌ترین فلزات غیرآهنی دنیا قرار می‌گیرند. فلز سرب به دلیل برخورداری از خواص بسیار سازگار با صنعت، از جمله انعطاف‌پذیری و مقاومت در مقابل خوردگی، در صنایع و محصولاتی مانند باتری‌های خودرو، رنگ‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی، گلوله‌ها و مهمات و فولادهای سرب‌دار به کار گرفته می‌شود. بخش عمده مصرف روی نیز به استفاده از آن به عنوان پوشش فولاد و تولید فولاد گالوانیزه تعلق دارد. همچنین از این فلز در تولید باتری‌ها و ساخت آلیاژهایی مانند برنج و برنز استفاده می‌شود.
گزارش حاضر، در گام نخست وضعیت ذخایر و تولید سرب و روی در دنیا را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و سپس به بررسی اجمالی شرایط کلی صنعت سرب و روی و پتانسیل‌های کشور در این حوزه می‌پردازد. در این گزارش سهم صنایع مصرف‌کننده نهایی از مصرف سرب و روی کشور بررسی شده و براساس چشم‌اندازهای آتی صنایع مختلف، سناریوهای متفاوتی برای پیش‌بینی میزان مصرف سرب و روی در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور در سال‌های آتی ترسیم می‌شود. در واقع این گزارش، اطلاعات تفصیلی و کاملی را پیرامون وضعیت صنعت و بازار سرب و روی کشور در سال‌های اخیر و چشم‌اندازهای پیش‌روی آن در اختیار فعالان این حوزه قرار می‌دهد تا سیاست‌گذاری‌های خود را در زمینه تولید و عرضه محصولات، پاسخ به نیاز بازار در سال‌های آتی و خریداری موارد اولیه مبتنی بر آخرین آمارها و پیش‌بینی‌ها به‌روزرسانی کنند یا رویکردهای جدیدی را در این خصوص در دستور کار قرار دهند.
همچنین در این گزارش میزان صادرات و واردات غیرمستقیم سرب و روی مورد بررسی قرار گرفته است. در اینجا، منظور از صادرات و واردات غیرمستقیم، میزان سرب و روی مصرف‌شده در کالاها و محصولات وارداتی و صادراتی کشور است. در واقع در گزارش حاضر میزان صادرات و واردات کشور به تفکیک محصولات مختلف مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و ارزش و حجم سرب و روی مصرف شده در این محصولات بررسی می‌شود. این بخش از گزارش نیز به فعالان بازار و صنعت این امکان را می‌دهد تا با شناخت بهتری از بازارهای صادراتی و وارداتی کشور در خصوص محصولاتی که در آن‌ها سرب و روی به کار رفته است، سیاست‌گذاری‌های بازاریابی و فروش خود را انجام دهند. بخش‌های اصلی گزارش به شرح زیر هستند:
بررسی بازار جهانی سرب و روی
در سال ۲۰۲۰، بیش از ۱۱ میلیون و ۵۴۵ هزار تن سرب در جهان به مصرف رسید. این عدد در سال ۲۰۰۴ برابر ۷ میلیون و ۲۹۷ هزار تن بود. مصرف جهانی روی نیز از ۱۰ میلیون و ۶۴۸ هزار تن در سال ۲۰۰۴ به بیش ۱۳ میلیون و ۲۲۳ هزار تن در سال ۲۰۲۰ رسیده است. این افزایش مصرف از رشد جمعیت و توسعه صنعتی جهان و کاربردهای گسترده این دو فلز در صنایع مختلف ناشی می‌شود. با توجه به رشد روزافزون تقاضا برای فولاد گالوانیزه و نیز افزایش چشمگیر تولید خودروهای الکتریکی به نظر می‌رسد مصرف سرب و روی جهان در سال‌های آتی روندی افزایش را طی خواهد کرد که این مسئله با توجه به محدودیت‌های ذخایر معدنی سرب و روی، این عرصه را چالشی جدی در زمینه پیشی‌گرفتن تقاضا از تولید مواجه خواهد ساخت. در این بخش از گزارش به بررسی ذخایر جهانی سرب و روی پرداخته شده و آمار تولید، مصرف و تجارت این دو فلز مورد بررسی قرار می‌گیرند.
بررسی بازار داخلی سرب و روی
بررسی یافته‌های تاریخی نشان می‌دهد فلات مرکزی ایران از دیرباز میزبان فعالیت‌های تولید و استخراجی فلزات گوناگونی از جمله سرب و روی بوده است. در حال حاضر نیز ایران یکی از کشورهای برخوردار از ذخایر بزرگ سرب و روی جهان به شمار می‌آید و در همین راستا سرمایه‌گذاری در حوزه اکتشاف، استخراج و تکمیل زنجیره صنعت سرب و روی کشور، با توجه به تقاضای روزافزون این دو فلز ارزشمند در بازار جهانی موجب خواهد شد گام مهمی در راستای توسعه صادرات کشور به خصوص در شرایط تحریمی امروز برداشته شود. در این بخش از گزارش، ذخایر، میزان تولید، مصرف و تجارت سرب و روی کشور در سال‌های اخیر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بررسی صنایع مصرف‌کننده سرب و روی
در این بخش از گزارش روند توسعه ظرفیت‌ها و تولید صنایع مختلف مصرف‌کننده سرب و روی مورد بررسی قرار گرفته است. صنعت خودروسازی، ساختمان‌سازی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و آشامیدنی، وازم خانگی و کالاهای مصرف بادوام، صنعت کشاورزی، صنعت تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و همچنین زیرساخت‌های انرژی و حمل و نقل از جمله بخش‌هایی هستند که در این قسمت مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته‌اند.
بررسی مصرف سرب و روی در صنایع مصرف‌کننده
با توجه به کاربردهای گسترده دو فلز سرب و روی، روشن است توسعه ظرفیت‌ها و رشد آمار تولیدات صنعتی کشور موجب می‌شود تا مصرف سرب و روی در کشور افزایش یابد. در این بخش، میزان ارزش و تناژ سرب و روی مصرف‌شده در توسعه ظرفیت‌ها و تولید صنایع مختلف کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد و با توجه به چشم‌اندازهای آتی این صنایع و اهداف پیش‌بینی‌شده برای آن‌ها، سناریوهای متفاوتی برای پیش‌بینی مصرف سرب و روی در کشور در سال‌های آینده ترسیم می‌شود.
بررسی واردات و صادرات غیرمستقیم سرب و روی
امروزه در ساخت بسیاری از کالاها و محصولات صنعتی، سرب و روی به شکل‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مسئله موجب می‌شود با تجارت و خرید و فروش محصولات مختلف، حجمی از سرب و روی نیز به در قالب کالاهای ساخته شده از کشور صادر یا به کشور وارد شوند. در این بخش از گزارش، آمار تجارت بین‌المللی کشور به تفکیک محصولات مختلف از جمله ماشین‌آلات و تجهیزات، محصولات حوزه حمل و نقل، لوازم مصرفی بادوام و لوازم خانگی و … مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و میزان واردات و صادرات غیرمستقیم سرب و روی برآورد می‌شود.
